عنوان مقاله: مطالعه عزیمت امام رضا (ع) به خراسان در چارچوب اصل هجرت تمدن‌ ساز

.
نویسنده: امان‌ الله شفایی

.

سال انتشار: ۱۳۹۷                سطح مقاله: علمی پژوهشی

.

کلیدواژه‌ها: هجرت ؛ تمدن ؛ تمدن‌ سازی؛ خراسان ؛ امام رضا (ع)

.

چکیده

ایده اصلی مقاله حاضر این است که انتقال امام رضا (ع) از مدینه به مرو و سکونت سه سالۀ آن حضرت در خراسان را چگونه می‌توان در ذیل اصل اسلامی هجرت و نقش آن در تمدن‌ سازی مورد مطالعه قرار داد؟ در منطق اسلامی هجرت اصلی هم‌تراز با اصل جهاد است و آثار و نتایج حاصل از آن در خدمت تحقق اهداف و آرمان‌های اسلام قرار می‌گیرد.

از این رو انتقال امام رضا (ع) از مدینه به مرو و حضور ایشان در خراسان را می‌توان با توجه به آثار و پیامدهای آن در ذیل نظریه «هجرت و تمدن‌سازی» تحلیل کرد. هرچند حضور کوتاه مدت امام رضا (ع) در خراسان آثار و برکات بسیاری برای این خطه داشته اما با توجه به نظریه تمدن‌سازی هجرت، «تقویت جریان عقل‌محور»، «شکوفایی نهضت­ های علمی و ترجمه»، «رونق یافتن روش مناظره»، و «توسعه مرز جغرافیایی شیعه» را می‌توان به عنوان مهم­ترین آثار هجرت امام رضا (ع) نام برد. این در حالی است که وجود مشهدالرضا به عنوان قطب تمدن خراسان و نیز امام‌ زادگان نقش مهمی در تثبیت و ترویج تمدن شیعی در ایران داشته است.