معناشناسی زبان قرآن از دیدگاه علامه طباطبایی در تفسیر البیان فی الموافقه بین الحدیث والقرآن

نویسندگان: نصرت نیل‌ ساز؛ علی حاجی خانی؛ سعید جلیلیان 

چکیده

یکی از مهم‌ترین مبانی تفسیر قرآن، مربوط به زبان قرآن است. هر مفسری خواه، ناخواه در طول تفسیر خود به آن می‌پردازد.یکی از نظرات رایج در زبان قرآن عرفی بودن است که از پیشینه طولانی برخوردار است. علامه طباطبایی در تفسیر نخستین خود، البیان فی الموافقه بین الحدیث والقرآن به مسئله زبان قرآن توجّه نشان داده است.

در این نوشتار، نگارندگان ضمن بررسی نظر علامه طباطبایی در حوزه عرفی بودن زبان قرآن به مسئله مراتب معنایی آیات قرآن و مفاهیم قرآنی، مانند هدایت و ضلالت، ذکر و غیره پرداخته است. در این راستا، نخست نظریه عرفی بودن زبان قرآن با توجه به شواهد و قرائنی که در تفسیر البیان فی الموافقه بین الحدیث والقرآن وجود دارد، مورد کنکاش قرار می‌گیرد، سپس به بررسی مراتب آیات و مفاهیم قرآنی که رابطه تنگاتنگی با مسئله زبان قرآن دارند، پرداخته می‌‌شود.

بر این اساس، علامه معتقد است علی‌رغم اینکه قرآن از اصطلاحات رایج میان عرب بهره گرفته، ولی آن را طبق عرف خاص خود به‌کار برده است و افزون بر این، آیات قرآن لایه های معنایی مختلفی دارند.

واژگان کلیدی: علامه محمدحسین طباطبایی؛ زبان قرآن ؛ معناشناسی؛ عرف عام؛ عرف خاص

موضوع محوری مقاله: زبان قرآن در البیان فی الموافقه بین الحدیث والقرآن

مقالات علوم قرآن و حدیث ؛ رده مقاله: مقالات علمی ترویجی علوم قرآن و حدیث

مقالات مشابه:

جایگاه حدیث در تفسیر البیان فی الموافقه بین الحدیث والقرآن

معناشناسی درزمانی واژگان قرآن در تفسیر المیزان