معناشناسی واژه مجنون در قرآن کریم

.

نویسندگان: سید محمود طیب حسینی, حامد شریفی نسب

.

سطح مقاله: علمی پژوهشی

چکیده

در قرآن کریم، واژه «مجنون» و واژگان نزدیک به آن مانند «به جنه» به دفعات در گفتار منکران نبوت در اعصار مختلف تاریخ انعکاس یافته است که عموماً به «دیوانگی» ترجمه شده است، در حالی که این واژه در سیاق‌های مختلف دارای معانی متعدد و مختلفی می‌باشد. این نوشتار با معناشناسی ریشه‌ای این واژه و بررسی کلام لغویان و مفسران به این مطلب می‌رسد که بر خلاف تصور رایج که معنای این واژه را «دیوانگی» می‌پندارند، معنای حقیقی آن، شخصی است که جن بر او سلطه یافته باشد.

از رهگذر معناشناسی توصیفی آیات قرآن، این نتیجه به دست آمده که واژه «مجنون» در قرآن در سیاق‌ های متعدد در سه معنای «دیوانه تحت سیطره جن»، «ساحر تحت سیطر جن» و «شاعر تحت سیطرۀ جن» به کار رفته است که ایراد اتهام «مجنون» بودن به حضرت نوح از جانب قومش در معنای اول به کار رفته و همین اتهام از جانب فرعون نسبت به حضرت موسی در معنای دوم، و از جانب مشرکان مکه نسبت به پیامبر اسلام در معنای سوم استعمال شده است.

کلمات کلیدی: معناشناسی مجنون، جن‌ زده، قرآن، ساحر، شاعر، تحت سیطره جن