عنوان مقاله: معیارهای عدالت در فرآیندهای مالی بر اساس آموزه‌ های قرآن کریم

.
نویسنده: سید مهدی معلمی

.

سال انتشار: ۱۳۹۵     سطح مقاله: علمی ترویجی

.

چکیده

عدالت به عنوان یکی از مهم‌ترین اهداف و ارزش‌های حاکم در اقتصاد اسلامی، در اسلامی بودن نظام مالی نقش بسزایی دارد. نظام مالی هنگامی عادلانه است که در سه سطح مبدأ (امکانات و فرصت‌ های اولیه مالی)، فرایند (رابطه‌ها و فرآیندهای مالی) و نتیجه (وضعیت نهایی و نتیجه عملکرد نظام مالی) منطبق بر عدالت باشد. در این میان، تحقق عدالت در رابطه‌ها و فرایندهای مالی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این مقاله تلاش شده است بر اساس آموزه‌های اسلامی با محوریت رهیافت قرآنی، معیارهای تحقق عدالت در قراردادها و فرایندهای مالی کشف شود. از این رو، به روش تحلیل مضامین قرآنی با روش تفسیری اجتهادی (جامع) به ابعاد مختلف موضوع پرداخته می‌شود.

این پژوهش پس از بررسی آیات قرآن کریم، روایات، قواعد فقهی و تفاسیر، به این نتیجه می‌رسد که معیارهای تحقق عدالت در فرآیندهای مالی در قرآن کریم عبارتند از: غیرربوی بودن قراردادها، عدم زیان‌ رسانی، عدم انحراف از مفاد قرارداد، توزیع ریسک بین طرفین قرارداد و عدم سفته‌ بازی اخلال‌ گر و قمارگونه.

کلیدواژه‌ها: عدالت اقتصادی؛ عدالت فرآیندی؛ نظام مالی؛ معیار عدالت

.

عنوان مقاله [English]

Justice Criteria in Financial Processes Based on the Quran

.
چکیده [English]

As one of the most important goals and values in Islamic economics, justice has an important role in Islamic financial system. When the financial system is fair, the three levels of origin (primarily financial possibilities), process (the relationship and financial processes) and results (outcome and result of the financial system) are based on justice. The justice in the relationship and financial processes is of special importance.

This paper is based on Islamic teachings of the Quranic-centered approach, and aims to discover standards of justice in contracts and financial processes. The content analysis method used for the Quranic interpretation of ijtihad (comprehensivedecision) on various aspects of the issue.

The survey examined the holy Quran, Hadith, jurisprudence rules and interpretations and concluded that the criteria of justice in the financial processes in the Quran are: the state of non-usury of contracts, non-prejudicial, not deviating from the provisions of the contract, distribution risk between the parties, and non-disruptive speculation and gambling.

کلیدواژه‌ها [English]

justice, Financial justice, Processing justice, Financial system, Justice criteria