مفاد حقیقی اسلوب حصر (قصر) در آیات و احادیث

عنوان مقاله: مفاد حقیقی اسلوب حصر (قصر) در آیات و احادیث

.

نویسنده: محمد عالم زاده نوری

.

سال انتشار: ۱۳۹۷                سطح مقاله: علمی پژوهشی

.

کلیدواژه‌ها: حصر  و قصر ؛ مدلول تصدیقی ثانی؛ مراد جدی ؛ استنباط از قرآن و حدیث

.

چکیده

حصر‌ عبارت است از‏‏ این‏که چیزی یا کسی را به چیزی یا کسی ‏‏آن‏چنان ویژه دارند که از او درنگذرد و در غیر او نباشد. دلالت حصر بر معنای مذکور مورد تردید است. بررسی مفاد واقعی این اسلوب مسأله‏‏ اصلی این پژوهش است که به روش کتابخانه‌ای و تحلیل محتوا پی گرفته شده است. آیا ظهور این بیانات در انحصار، معتبر و قابل استناد است؟ احتمالات چندی وجوددارد: این‏که حصر را غیرحقیقی یا اضافی بدانیم؛ استفاده از حصر را یک تعبیر بلاغی لطیف برای بیان مبالغه‌آمیز کمال یک وصف بگیریم؛ آن را ادعایی و در مقام تأکید بدانیم؛ دست از حصر حقیقی برنداریم، ولی برای توجیه انحصار کلام از مصادیق مخفی و غیرظاهر سراغ گیریم. دلالت بر کلیت و انحصار را ‏‏فقط به معنای بیان اقتضا و نه علت تام بدانیم یا بر مراتب تشکیکی معنا حمل کنیم یا کلیت و عموم آن را با دلیل منفصل تخصیص وتقیید بزنیم و … خلاصه‏‏ این‏که بر معنای حقیقی حصر به‌عنوان مراد جدی متکلم نمی‌توانیم پافشاری کنیم.