مفهوم امانت الهی در آیه امانت با استناد به دلایل علامه طباطبایی

نویسندگان: محمدرضا ستوده نیا؛ نازیلا عادل فر

چکیده

یکی از آیات مهم قرآن که اشاره به مقام والای انسان دارد، آیه امانت می‌باشد که از متشابهات قرآن است. تاکنون برای تفسیر واژه امانت در این آیه امانت مصداق‌های متفاوت و زیادی بیان شده است که ابهام آیه را بیشتر می‌کند. این نوشتار برای تفسیر امانت در آیه مذکور با تحلیل تفاسیر، روایات، سایر آیات مربوط به امانت و شواهد موجود در آیه ۷۳ سوره احزاب، بسیاری از مصادیق مذکور را رَد می‌کند؛ زیرا این امانت، امری مربوط به دین حقّ و مقسم انسان‌ها به سه دسته منافق، مشرک و مؤمن است، امّا بسیاری از مصادیق بیان شده برای امانت الهی مقسّم انسان‌ها نیست.

از این رو، قابل اثبات نمی‌باشد. از سویی، استعداد تحمل امانت الهی فقط در انسان وجود دارد. بنابراین، مواردی که در سایر موجودات وجود دارد؛ مانند عقل در فرشتگان یا تکلیف در جنیان، قابل حذف از مصادیق امانت است. به نظر می‌رسد مصداقی که با شواهد مذکور تناقضی ندارد و می‌تواند مصداق امانت الهی باشد، کمال دین، یعنی ولایت کلیه الهی است که تنها انسان قابلیت پذیرش آن را دارد. از این رو، خلیفه الله گشته است. این استعداد در انسان کامل، یعنی ائمه(ع) به اوج کمال خود رسید. لذا به اولین آنان، امین‌ الله خطاب می‌شود.

واژگان کلیدی: امانت الهی ؛ آیه امانت ؛ علامه طباطبایی؛  ولایت؛ سوره احزاب

.

موضوع مقاله: مفهوم امانت الهی در آیه امانت

مقالات علوم قرآن و حدیث ؛ رده مقاله: مقالات علمی ترویجی علوم قرآن و حدیث

.

مشخصات نویسنده مقاله مفهوم امانت الهی در آیه امانت :

محمدرضا ستوده نیا؛ دانشیار دانشگاه اصفهان

نازیلا عادل فر؛ دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان

مهمترین موضوعات مطرح شده در مقاله:

معنای لغوی امانت, مفهوم امانت در آیه ۷۲ سوره احزاب, تفسیر و تأویل امانت در تفاسیر روایی شیعه, تأویل امانت در روایات, تعابیر عرفا از امانت الهی, تحلیل مصادیق امانت, بررسی دیدگاه ابداعی علامه طباطبایی, معنا و تفسیر عرضه امانت با تأکید بر دیدگاه علامه طباطبایی, علت عرضه امانت بر آسمان‌ها و زمین و ابا کردن آنها, مفهوم ظلوم و جهول.