مفهوم سازی اعمال نیک در قرآن کریم با رویکردی شناختی

.

چکیده

مطالعه استعاره در رویکردِ معناشناختی جایگاه ویژه‌ای دارد. استعاره عنصر بنیادین در مقوله‌بندی و درک انسان از جهان خارج و از ساز و کارهای اصلی فرایند تفکر است که در درک مفاهیم انتزاعی نقش مهمی دارد. استعاره‌های مفهومی ابزاری برای تحلیل متن و جهان‌بینی متون، خاصه متون دینی به شمار می‌روند. با قراردادن استعاره‌های مفهومی در کنار یکدیگر به ساختار و جهان‌بینی قرآن و اندیشه‌های نهفته در آن چون متنی دینی دست یافته می‌شود. در پژوهش حاضر کوشش شده است با رویکرد شناختی به استعاره‌های مفهومی اعمال نیک انسان در قرآن پرداخته شود تا در سایۀ آن به چگونگی مفهوم سازی اعمال نیک در قرآن و نیز حوزه‌های مبدأ رایج در این مفهوم‌ سازی دست یافته شود.

بررسی حوزۀ معنایی اعمال نیک در قرآن نشان می‌دهد استعاره‌های مفهومی این حوزه به‌صورت نظام‌مند در کنار یکدیگر منتهی به مدل شناختی می‌شود که در پرتو آن علاوه بر دستیابی به استعاره بنیادی «عمل نیک حرکت است»، به این مهم دست یافته می‌شود که قرآن برای نظامند کردن ذهن مخاطب و ایجاد تحول در اندیشه مخاطب از چه شبکه معنایی بهره گرفته است. ازحوزه‌های مبدأ به دست آمده برای مفهوم سازی اعمال نیک در قرآن به حوزه‌های کارجسمانی، شیء، حرکت، پوشش، نیرو، جهت، مکان، نور، پوشاک، خوراک، انسان، زاد و توشه، بستر اشاره می‌شود.

واژگان کلیدی: قرآن‌ کریم ؛ معناشناسی‌ شناختی؛ استعاره مفهومی؛ اعمال نیک ؛ حرکت

.

موضوع محوری مقاله: مفهوم سازی اعمال نیک در قرآن

مقالات علوم قرآن و حدیث ؛ رده مقاله: مقالات علمی پژوهشی علوم قرآن و حدیث

.

مشخصات نویسندگان مقاله مفهوم سازی اعمال نیک در قرآن کریم:

 فریده امینی؛ دانشجوی دکتری دانشگاه الزهرا (س)

فتحیه فتاحی زاده؛ استاد دانشگاه الزهرا(س)

آزیتا افراشی؛ دانشیار زبانشناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

.

مهمترین مباحث مطرح شده در مقاله مفهوم سازی اعمال نیک در قرآن :

مفهوم سازی اعمال نیک در قرآن کریم:

• اعمال نیک به مثابه کار جسمانی

• اعمال نیک به مثابه شیء

• اعمال نیک به مثابه حرکت

• اعمال نیک به مثابه پوشانندگی

• اعمال نیک به مثابه نیرو

• اعمال نیک به مثابه کلمه

• اعمال نیک به مثابه بذر

• عمل نیک به مثابه پلکان

• عمل نیک به مثابه پوشاک

• عمل نیک به مثابه انسان احضار شده

• عمل نیک به مثابه زاد و توشه

• عمل نیک به مثابه بستر

مقالات مرتبط با موضوع اعمال نیک :

آفت‌های عمل صالح در سیره رضوی

بازتاب مفاهیم قرآنی پاداش و کیفر اعمال در شاهنامه

فرآیند شکل‌ گیری نظام عمل صالح از منظر قرآن و روایات

___________

دانلود مقالات علوم قرآن و حدیث ؛ دانلود مقالات علوم قرآنی ؛ دانلود مقالات الهیات و معارف اسلامی در «معارف نت»