مقایسه ارزش تفسیری «اخبار صحابه و تابعان» و «روایات اهل بیت (ع)» در «التفسیر الاثری الجامع»

عنوان مقاله: مقایسه ارزش تفسیری «اخبار صحابه و تابعان» و «روایات اهل بیت (ع)» در «التفسیر الاثری الجامع»

.
نویسنده: علیرضا محمدی‌ فرد

.
سال انتشار: ۱۳۹۶   سطح مقاله: علمی پژوهشی

.
چکیده

یکی از ویژگی‌ های کتاب «التفسیر الاثری الجامع» آیت الله معرفت، گردآوری اخبار تفسیری صحابه و تابعان در کنار روایات معصومان (ع) است. جایگاه علمی مؤلف و تفسیر وی و حساسیت موضوع حجیت اخبار صحابه و تابعان، اهمیت و ضرورت شناخت و معرفی دیدگاه او در این عرصه را نمایان می‌سازد.

تحقیق حاضر با عطف توجه به سه مسأله اساسی در آرای استاد معرفت (یعنی مبانی خاص حدیث‌ شناسی وی، چگونگی و کمیت بهره‌گیری از اخبار صحابه و تابعان در «التفسیر الاثری الجامع»، و مقایسه کیفیت به‌کارگیری اخبار تفسیری صحابه و تابعان و روایات تفسیری اهل بیت (ع) در عملیات تفسیری)، مدعی است که ارائه معنایی خاص از معنای حجیت در اخبار تفسیری، و اصل دانستن نقد محتوایی حدیث نسبت به نقد سندی، تأثیر زیادی در حجت دانستن اخبار صحابه توسط استاد معرفت داشته است. از سویی در نگاه ایشان، اعتبار و ارزشمندی اخبار صحابه و تابعان به‌معنای هم‌طرازی آنها با روایات اهل بیت (ع) نیست، بلکه وی با این کار دو هدف علمی و ترویجی را در تفسیر اثری پی می‌گیرد: ۱ـ پر کردن رخنه‌های ناشی از نبود روایات صحیح از اهل بیت (ع) در تفسیر برخی آیات، ۲ـ نشر دیدگاه اهل بیت (ع) در میان دانشمندان اهل سنت و دفاع از دیدگاه‌ های خاص شیعه.

کلیدواژه‌ها: التفسیر الاثری الجامع/ آیت‌الله‌ معرفت/ اهل بیت (ع)/ صحابه/ تابعان/ روایات تفسیری

.

عنوان مقاله [English]

A Comparison of the Exegetical Value of “Traditions of Ṣaḥāba and Tābi’īn” and the “Ahl al-Bayt’s Traditions” in Al-Tafsīr al-Atharī al-Jāmi‘

.
چکیده [English]

One of the features of Ayatollah Ma‘rifat’s Al-Tafsīr al-Atharī al-Jāmi‘‘ is the compilation of the exegetical traditions of ṣaḥāba (companions of the Prophet) and tābi’īn (successors to the companions) along with the traditions of the Infallibles. The scholarly status of the author and his tafsīr and the sensitivity of the validity of ṣaḥāba and tābi’īn’s traditions show the importance and necessity of recognizing and introducing his viewpoint in this field. The present research, with regard to Ustad Ma‘rifat’s three basic opinions (i.e., his special principles of hadith studies, the quiddity and quality of his employment of exegetical traditions of ṣaḥāba and tābi’īn in Al-Tafsīr al-Atharī al-Jāmi‘, and comparative study of the quality of employing the exegetical ṣaḥāba and tābi’īn’s traditions, and the Ahl al-Bayt’s exegetical traditions in exegetical operations), claims that providing a specific meaning of ḥujjīyyat (validity) in exegetical traditions and considering the content critique of hadith compared to critique of sanad, has had a significant impact on Ustad Ma‘rifat’s considering the exegetical traditions as valid.

On the other hand, the validity and value of ṣaḥāba and tābi’īn’s traditions does not mean their equality with Ahl al-Bayt’s traditions in rank; rather, he pursues two scholarly and promotional objectives in narrational interpretation: 1. Filling the gaps resulted from lack of sound traditions of Ahl al-Bayt in the interpretation of some verses, 2. Promulgation of the Ahl al-Bayt’s viewpoints among the Sunnī scholars and defending Shī‘a’s specific viewpoints.

مطالعه بیشتر