عنوان مقاله: مقایسه تطبیقی دیدگاه حرالی اندلسی و علامه طباطبایی در تفسیر هبوط حضرت آدم (ع)

.

نویسندگان: روح‌ الله محمدعلی‌ نژاد – حسام امامی دانالو

.

سال انتشار: ۱۳۹۶        سطح مقاله: علمی پژوهشی

واژگان کلیدی: آیه ۳۶ و ۳۷ بقره، هبوط آدم (ع)، تنزل رتبی، محمدحسین طباطبایی، حرالی اندلسی.

.

چکیده

قرآن کریم در سوره‌ های مختلفی به بیان واقعه هبوط حضرت آدم (ع) پرداخته است. قرآن کریم در سوره بقره به خلاف دیگر سوره‌ ها، به دومرتبه از هبوط آدم (ع) اشاره دارد. این دوگانگی در ذکر دفعات هبوط سبب شده تا مفسران به اقتضای روش و زاویه نگاه خود به تحلیل این دو هبوط بپردازند. حرالّی از مفسران صوفی مالکی امر به هبوط دوم را پس از توبه آدم(ع)، نماد تنزّل رتبیِ او از مرتبه قرب الهی ـ که پیش‌تر از آن برخوردار بوده ـ دانسته است و علامه طباطبایی، امر به هبوط دوم را از مقدّرات الهی برای تکامل معنوی و تعالی آدم(ع) به جایگاهی رفیع‌تر از بهشت پیشین می‌داند، به‌گونه‌ای که بعد از توبه حضرت آدم (ع) و تکرار امر به هبوط، آن کیفیت و نحوه زندگی که همراه با دشمنی برخی با برخی دیگر بود به آمدنِ هدایت از سوی خدا برای حضرت(ع) و نسل ایشان تبدیل شد.

مقالۀ پیش‌رو، ضمن تحلیل دیدگاه علامه طباطبایی و حرالّی، در کنار جمع‌ بندی آراء مفسران مشهور از فریقین در این‌ باره، تحلیل صحیحی از امر هبوط به‌ دست داده و برتری دیدگاه علامه طباطبایی را در این مسئله تبیین نموده است.