موسیقی قرآن در فرآیند ترکیب و آرایش معطوف به معنای واژگان | علوم قرآن و حدیث

موسیقی قرآن در فرآیند ترکیب و آرایش معطوف به معنای واژگان ؛ سطح مقاله: علمی پژوهشی؛ سال انتشار: ۱۳۹۶؛ تعداد صفحات: ۱۸؛ فرمت فایل: PDF؛ نویسندگان: سلمان قاسم نیا؛ نسرین قاسم نیا؛ عبدالله حاجی علی لالانی؛ موضوع: موسیقی قرآن؛ مرجع دانلود: معارف نت | پایگاه مقالات علوم قرآن و حدیث ؛ برچسبها: موسیقی قرآن | معنای واژگان | آرایش واژگان 

عنوان کامل مقاله: موسیقی قرآن در فرآیند ترکیب و آرایش معطوف به معنای واژگان

مشخصات مقاله موسیقی قرآن در فرآیند ترکیب و آرایش معطوف به معنای واژگان:

عنوان مجله: کتاب قیم؛ مجلات علمی پژوهشی علوم قرآن و حدیث ؛ حوزه موضوعی مقاله: رشته علوم قرآن و حدیث ؛ نویسندگان: سلمان قاسم نیا؛ نسرین قاسم نیا؛ عبدالله حاجی علی لالانی؛ سال انتشار: ۱۳۹۶

چکیده

مقدمه

آهنگ و موسیقی الفاظ قرآن که از همان ابتدای نزول وحی، از مهم ترین عوامل جذابیت آن، حتی برای مشرکان و معاندان بوده است، از افق های تجلی این کتاب منیر است؛ تا جایی که برخی از معاندان با شنیدن آیات قرآن متحول شده و عداوتشان به دوستی و کفرشان به ایمان تبدیل شد (رمانی، خطابی و جرجانی، ۲۰۰۸، ص۷۰).

این موسیقی که به عنوان یکی از جنبه های اعجاز بیانی به شمار می رود و از آن به نظماهنگ قرآن یاد می شود، علاوه بر زیبایی بخشی به کلمات و آیات الهی، در معانی واژگان نیز تأثیر گذار است. این مهم در آثار برخی محققان از جمله: سید قطب در التصویر الفنی فی القرآن، رافعی در اعجاز القرآن، عائشه بنت الشاطی در اعجاز البیانی للقرآن، مصطفی محمود در القرآن محاوله لفهم عصری، معرفت در علوم قرآنی و آثاری دیگر، مورد اهتمام بوده و بیانگر بعدی از هنر تبلیغ و تعلیم قرآنی است.

لیکن به نظر می رسد تاکنون فرآیند شکل گیری این موسیقی و ابعاد درونی و بیرونی و نیز ذاتی و عرضی آن به طور منسجم مورد کنکاش قرار نگرفته است. مقاله پیش رو، تلاشی است در این راستا که به روش استقرا و توصیف و تحلیل ارائه می گردد.

نتیجه گیری:

قرآن از آن جهت که حقیقتی نازل شده در مرتبه لفظ و زبان عرب است، بی تردید در سیر مفاهمه، از ویژگی های ادبی و به ویژه موسیقی خاص برخاسته از ترکیب، لحن و قواعد ادبی این زبان، برخوردار است؛ با این تفاوت که کلمات و جملات قرآن، هم در مقام انتخاب، چینش و ترکیب الفاظ و هم در مقام رابطه الفاظ با معنای مقصود خالق و تأثیرگذاری آن بر مخاطب، بسیار فراتر از ادبیات مرسوم عرب و قواعد آن است و به تبع، موسیقی ساطع شده از این ترکیب، ویژه الفاظ و نیز رابطه عمیق واژگان قرآن با معناست.

اما اینکه این موسیقی در چه فرآیندی محقق می شود باید گفت: ساحت نخست در فرآیند تألیف و در بستر ویژگیهای ذاتی متن است که آن نیز به نوبه خود به دو شکل متجلی می شود:

۱- تجلی موسیقی قرآن از مرحله جعل حروف و صفات آنها و ترکیب حروف با حرکات، ترکیب حروف با همدیگر و شکل گیری کلمات و نیز تناسب کلمات و ظهور آیات و در همین مرحله، نقش فواصل آیات و ترکیب آنها در سیاق مناسب؛

۲- تجلی در مرحله ربط و ارتباط تنگاتنگ بین لفظ و معناست که معطوف به سیطره مطلق خالق بر معنا و نحوه جعل و ترکیب الفاظ برای تأثیرگذاری هرچه بیشتر بر مخاطب و درک حداکثری اوست؛ و ساحت دوم، تحقق موسیقی قرآن در فرآیند اجرا و ناظر به ویژگی های قاری و میزان شناخت او از لحن عرب، معنای آیات، شناخت و تسلط بر مقامات و نغمات عرب است که بی تردید، هنر و تکنیک فردی و ساختار صوتی قاری نیز در به ظهور رساندن هر چه زیباتر این موسیقی، مؤثر است.

با این تحلیل، موسیقی قرآن به ذاتی و عرضی تقسیم خواهد شد که بعد ذاتی آن نیز به درونی و بیرونی تقسیم می شود و این مطلبی است که به نظر می رسد در پژوهش های قبلی به آن اشاره نشده است.

مقالات مرتبط با موضوع موسیقی قرآن (برای دانلود روی عنوان مقالات کلیک نمایید):

موسیقی عربی و قرائت قرآن کریم

عوامل پدید آورنده ضرب آهنگ در قرآن

بررسی مولفه‏ های موسیقایی سوره حاقه

رابطه لفظ و معنا در ساختار نظم‌ آهنگ قرآن کریم

هارمونی، آهنگ و سجع در ترجمه آلمانی قرآن کریم

واکاوی زبان‌ شناختی باهم‌ آیی واژگانی در قرآن مجید

بررسی لایه آوایی سوره انبیاء از منظر سبک شناسی

تحلیل کارکرد ساخت‌ آوایی سوره محمد در القای معنا

زیبایی‌ شناسی ضرب‌ آهنگ در سوره‌ های نازعات و تکویر

اعجاز موسیقایی قرآن در آیینه عبارتهای موزون عروضی

تحلیلی بر نظام زبانی قرآن کریم و نقد نظریه جاحظ در زمینه وزن آیات وحی

بررسی فرآیند موسیقی جزء ۳۰ قرآن کریم از دیدگاه نشانه – معناشناسی گفتمان

واژگان پرتکرار مقاله:

موسیقی قرآن؛ معنای واژگان؛ آرایش واژگان؛ آرایش کلمات؛ نظماهنگ؛ موسیقی الفاظ قرآن؛ آهنگ الفاظ قرآن؛ اعجاز بیانی قرآن؛ الفاظ قرآن

مطالعه بیشتر