عنوان مقاله: نقد سندی و دلالی روایت رفع قلم

.
نویسندگان: معصومه شیردل ؛ پروین بهارزاده

.

سال انتشار: ۱۳۹۶    سطح مقاله: علمی پژوهشی

.

کلیدواژه ها: روایت «رفع قلم»؛ نقد سندی؛ نقد دلالی؛ نهم ربیع‌الاول

.

چکیده

مقاله حاضر به اعتبارسنجی روایتی موسوم به «رفع قلم» «…أَنْ یَرْفَعُوا الْقَلَمَ عَنِ الْخَلْقِ کُلِّهِمْ فِی ذَلِکَ الْیَوْمِ…» از سه منظر: منبع‌، سند و محتوا اختصاص دارد. قدیمی‌ترین مأخذ این روایت، مجموع الأعیاد ابوسعیددطبرانی، یکی از غلات نصیریه در قرن پنجم است و از آن‏جا در قرن ششم، به منابع امامیه انتقال یافته است. بررسی رجالی و سندی بیان‏گر آن است که روایت فوق، مرسل و محرف‌ و راویان اصلی آن همگی مجهول‌اند.

مهم‌ترین نقد دلالی این روایت، تصریح آن بر جریان فراگیر رفع تکلیف به مدت سه روز و در واقع ترویج نوعی اباحی‌گری است. حاصل، آن‌که روایت مزبور به دلایل: عدم اعتبار منبع، عدم اعتبار و صحت سند، احراز مخالفت متن با نص قرآن کریم و سنت معصومان  و نیز مخالفت محتوای روایت با شواهد تاریخی و اتفاق نظر قاطبه مورخان مبنی بر وقوع ماجرای قتل خلیفه دوم در اواخر ذی‌ الحجه سال ۲۳هجری، فاقد حجیت ارزیابی می‌شود.