نگاهی به ترجمه قرآن حداد عادل

مشخصات مقاله نگاهی‌به ترجمه قرآن حداد عادل

 مقالات علمی پژوهشی علوم قرآن و حدیث – سال انتشار: ۱۳۹۴؛ موضوع محوری: ترجمه قرآن حداد عادل

نویسندگان مقاله نگاهی‌به ترجمه قرآن حداد عادل

احمدرضا توکلی؛ استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد

نادعلی عاشوری تلوکی؛ دانشیار گروه گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد

چکیده

اگرچه تاریخ ترجمه قرآن‌ کریم عمری هزار و دویست ساله دارد، ولی نهضت ترجمه‌ای که ظرف سی‌ سال اخیر در کشور به راه افتاده، نیز در جای خود بسیار امیدوار‌ کننده است. از اولین ترجمه فارسیِ قرآن در دهه شصت شمسی به‌وسیله عبد‌المحمد آیتی، تا امروز که سه دهه از انتشار آن می‌گذرد، ده‌ها ترجمه دیگر هم به میراث فرهنگی و معنوی کشور افزوده شد که قطعاً در فرایند ترجمه قرآن تا رسیدن به یک ترجمه مطلوب و آرمانی تأثیر گذارند. یکی از این ترجمه‌ها ترجمه قرآن حداد عادل نه ترجمه‌ ای آزاد است و نه تحت‌ الفظی، بلکه ترجمه‌ای مفهوم‌ گرایانه است.

در ترجمه قرآن حداد عادل مترجم سعی کرده مفهوم آیات را در قالب الفاظ و عبارات فارسی به خواننده منتقل سازد و اگرچه تلاش نموده جانب امانتداری را هم مراعات کند، ولی ناخواسته، القای معانی، اولویت اول ترجمه شد و در موارد متعددی امانت، تحت‌ الشعاع شیوایی قرار گرفت که شاید بارزترین نمود آن را بتوان در تغییر زمان و ساختمان افعال مشاهده کرد که به وفور انجام شده‌است. و به همین دلیل، علی‌ رغم دارا بودن محاسن زیاد، از جهات متعددی نیازمند بازنگری و اصلاح است که در مقاله حاضر، تنها بخشی از آن آمده‌ است.

واژگان کلیدی: قرآن‌ کریم؛ مفهوم‌ گرایی؛ ترجمه قرآن حداد عادل

مقاله نگاهی به ترجمه قرآن حداد عادل

بخشی از مقدمه مقاله

ترجمه قرآن امروزه به‌عنوان یک دانش مستقل در کنار دیگر دانش‌های قرآنی پذیرفته‌ شد. نقد ترجمه به آنچنان رشد و بالندگی‌ای رسیده که به‌عنوان یک دانش مجزای از ترجمه در حال شکل‌ گیری است. سطح کیفی ترجمه‌ها بسیار ارتقا پیدا کرده‌ است به‌گونه‌ای که از مقایسه ترجمه‌های دهه شصت با ترجمه‌های دهه هشتاد و نود، به‌خوبی می‌توان این تفاوت را احساس کرد.

ویرایش ترجمه نیز آنچنان اهمیتی پیدا کرده که دیگر هیچ مترجمی، به خود اجازه نمی‌دهد ترجمه‌اش را بدون ویراستاری یک یا چند ویراستار حرفه‌ای منتشر سازد، یعنی یک جریان فکری و جنبش و نهضت در این زمینه به راه افتاده‌ است که نظیر آن در تاریخ ترجمه قرآن وجود ندارد. یکی از این ترجمه‌ها، ترجمه قرآن حداد عادل است که اگرچه در جای خود محاسنی دارد و صاحب‌ نظران و متخصصانی آن را ویرایش کرده‌اند؛ ولی از ضعف‌ و کمبودهای فراوانی هم رنج می‌برد که بخشی از این ضعف و کاستی‌ها، در مقاله حاضر مورد بررسی قرار گرفته‌ است.

بخشی از نتیجه گیری مقاله

اگرچه مترجم، در برگردان کلام الهی در مجموع موفق بوده و ترجمه‌ای روان و شیوا عرضه نموده، ولی دشواری و حساسیت کار موجب شد که همانند دیگر مترجمان، دچار لغزش و اشتباهات فراوانی شود که برای ماندگار شدنِ ترجمه باید آ‌ن‌ها را برطرف نمود. متأسفانه، مترجم به‌دلیل مشغله‌های سیاسی –اجتماعی متعددی که دارد تا کنون که ترجمه به چاپ چهارم رسیده، تجدید‌ نظری در آن انجام نداده، در حالی‌ که واقعاً از جهات فراوانی که تنها بخش بسیار کوچکی از آن در مقاله حاضر آمده، نیازمند بازنگری و اصلاح است که وظیفه شرعی و حرفه‌ای مترجم حکم می‌کند برای رفع ایرادهای آن، هرچه سریع‌تر اقدام نماید.

ترجمه قرآن، کاری نیست که مترجمی بخواهد یک بار برای همیشه آن را انجام دهد و خیال خود و دیگران را آسوده سازد، بلکه فرایندی زمان‌بر است که در یک پروسه زمانی نسبتاً طولانی به کمال می‌رسد و همان‌گونه که خود ترجمه، در یک بازه زمانی چندین ساله انجام می‌پذیرد، پیراستن و بهسازی آن نیز در طیِ زمان و با بهره‌ مندی از نقد صاحب‌ نظران امکان‌ پذیر خواهد شد که امید است چنین فرصتی برای مترجم فراهم شود.

برای اطلاع بیشتر در مورد موضوع ترجمه قرآن حداد عادل مقالات زیر را مطالعه نمایید:

روش شناسی برخی اسلوب‌های نفی در ترجمه قرآن حسین استادولی

دانش اعراب القرآن و نقش آن در ترجمه قرآن کریم

نقد ترجمه فارسی آیات الاحکام در ترجمه‌های فارسی قرآن کریم

برچسبها:

ترجمه قرآن حداد عادل ، ترجمه قرآن، ترجمه قرآن غلامعلی حداد عادل، ترجمه های فارسی قرآن کریم، ترجمه‎‌های معاصر، ترجمه های فارسی، ترجمه حداد عادل، ترجمه‌ آزاد، ترجمه تحت‌ الفظی، بلکه ترجمه مفهوم‌ گرایانه.