واکاوی و بررسی اندیشه علامه مجلسی در تحلیل روایات تاویلی آیات قرآن با تکیه بر بحار الانوار و مرآه العقول

واکاوی و بررسی اندیشه علامه مجلسی در تحلیل روایات تاویلی آیات قرآن با تکیه بر بحار الانوار و مرآه العقول-در حال بارگذاری
عنوان مقاله: واکاوی و بررسی اندیشه علامه مجلسی در تحلیل روایات تاویلی آیات قرآن با تکیه بر بحار الانوار و مرآه العقول
.
نویسنده: ابراهیم نصرالله پور علمداری ؛ دکتر قاسم قاضی زاده
.
سال انتشار: ۱۳۹۷ سطح مقاله: علمی پژوهشی
.
کلیدواژهها: علامه مجلسی ؛ روایات تاویلی؛ ضابطه تاویل ؛ ظاهر قرآن ؛ باطن قرآن
.
چکیده
روایات تاویلی آیات قرآن، در دو کتاب بحار الانوار و مرآه العقول اثر علامه مجلسی، به قدری فراوان است که نیازمند سبک شناسی تحلیل این روایات از منظر ایشان است. مسأله نوشتار حاضر، کشف روشمند الگوی علامه مجلسی در تحلیل روایات تأویلی آیات قرآن است. در نگاه اول، علامه مجلسی به عنوان شخصیتی اخباری بایسته است از همان شیوه اخباریان در روایات تأویلی بهره برد، ولی آنچه در این دو اثر مشهود است، تمایز روش ایشان با شیوه شناخته شده اخباریان است.
با توجه به عدم کفایت تحقیقات پیشین، این مسأله به روش توصیفی- تحلیلی واکاوی گردید و نتیجه آن شد که نظرگاه علامه مجلسی به روایات تاویل قرآن، نگاه یک اخباری صِرف نبوده، بلکه ایشان در دوره نزاع اصولی و اخباری، در قامت یک اخبارگرایِ اصولیِ معتدل، با اتخاذ رویکرد معنایی به مقوله تأویل، موفق به ارائه اصول و ضوابطی برای پذیرش تاویل صحیح قرآن، همچون تطابق با ظاهر آیات، مناسبت میان ظاهر و باطن، مطابقت تأویل با ضرورت عقلیه و اضطرار و ملاک بودن عموم لفظ و نیز مؤیِّداتی مثل معاضدت سیاق، معاضدت دیگر روایات و موافقت با قرائت صحیح گردیده است.