رهیافتی به تعریف وجوه و نظایر از دیدگاه قرآن پژوهان

عنوان مقاله: رهیافتی به تعریف وجوه و نظایر از دیدگاه قرآن پژوهان

.

نویسندگان: علی تمسکی بیدگلی , سید علی اکبر ربیع نتاج , سید محسن موسوی

سال انتشار: ۱۳۹۴

سطح مقاله: علمی پژوهشی

کلمات کلیدی: وجوه و نظایر ، معانی قرآن ، الفاظ قرآن .

چکیده

وجوه و نظایر یکی از شاخه‌ های علوم قرآنی است که نخست به گونۀ پراکنده در میان تفاسیر می‌آمد و پس از چندی نگاشته‌هایی ویژۀ این رشته سامان گرفت. نویسندگان در این نگاشته‌ها که کمابیش آن را وجوه و نظایر می‌نامیدند، الفاظ دارای چند معنا و معانی آن‌ها، و الفاظ هم‌معنا را گرد می‌آوردند؛ اما هیچ یک مراد خود را از وجوه و نظائر روشن نکردند یا اگر چنین کردند، آیندگان بدان راه نبردند.

بدین‌روی آیندگان دربارۀ مراد این نگارندگان از وجوه و نظایر ، دچار دودستگی شدند و باز از آنجا که تعریف دستۀ دوم که سیوطی نامورترین چهرۀ آن‌هاست، درست برداشت نشد، این دودستگی به چنددستگی تبدیل شد. اینک خوانندۀ امروزین با شماری از تعریف‌ها و برداشت‌های گونه‌گون و ناساز روبه‌روست و برایش روشن نیست که کدام درست است و کدام نادرست.

این جستار به روش توصیفی، تحلیلی و انتقادی به روشنگری در این باره پرداخته و تعریف درست وجوه و نظائر را روشن ساخته است و آن، این است که وجوه، معانی قرآنی لفظ دارای بیش از یک معناست و نظایر ، الفاظ هم‌معنا در قرآن.

مطالعه بیشتر