وحدت ذاتی خداوند در کلام امام رضا (ع) | رشته علوم قرآن و حدیث

وحدت ذاتی خداوند در کلام امام رضا (ع) ؛ سطح مقاله: علمی پژوهشی؛ سال انتشار: ۱۳۹۷؛ تعداد صفحات: ۲۲؛ فرمت فایل: PDF؛ مرجع دانلود: معارف نت | پایگاه مقالات علوم قرآن و حدیث ؛ برچسبها: امام رضا | وحدت ذاتی خداوند | ذات خداوند | توحید | شناخت خداوند | وحدانیت ذات خداوند

عنوان کامل مقاله: وحدت ذاتی خداوند در کلام امام رضا (ع)

مشخصات مقاله وحدت ذاتی خداوند در کلام امام رضا (ع):

عنوان مجله: فرهنگ رضوی؛ مجلات علمی پژوهشی علوم قرآن و حدیث ؛ حوزه موضوعی مقاله: رشته علوم قرآن و حدیث ؛ نویسندگان: خدیجه سپهری ؛ موضوع مقاله: وحدت ذاتی خداوند ؛ سال انتشار: ۱۳۹۷

چکیده

مقدمه:

مهمترین نوع معرفت از معارف قابل کسب برای انسان، معرفت به خداوند است. قله این معرفت، توحید محسوب می شود؛ به گونه ای که بالاترین نقطه سلوک انسان، رسیدن به توحید معرفی شده است.

توحید دارای اقسام و مراتبی است: توحید نظری که عقاید توحیدی انسان را در بر می گیرد و توحید عملی که به رفتار موحدانه اشاره دارد. پایه توحید در عمل، توحید در عقیده است. توحید نظری دارای سه قسم اصلی است: توحید ذاتی، صفاتی و افعالی که توحید ذاتی نقش پایه و زیربنا را نسبت به سایر اقسام دارد(سعیدی مهر، ۱۳۹۳: ۶۷ و ۶۵).

از آنجا که توحید از جنس اعتقاد است و اعتقادی صحیح است که مطابق با واقع باشد، واقع و مطابق خارجی عقیده توحید ذاتی که وحدت ذاتی خداست، موضوع بحث این مقاله است.

وحدت از نگاه فلسفی در مقابل کثرت قرار دارد و وقتی در ذات شیئی مورد بررسی باشد، دربردارنده وحدت یا کثرت درون ذاتی و وحدت یا کثرت برون ذاتی خواهد بود؛ لذا وحدت ذاتی خدا در دو معنا قابل بررسی است: وحدت درون ذاتی که به معنای بساطت مطلق ذات خداست و وحدت برون ذاتی که به معنای یگانگی ذات اوست.

از آنجا که بهترین مبین معارف اسلامی از جمله معارف توحیدی، معصومین(علیهم السلام) هستند، در این مقاله به تبیین و بررسی وحدت ذاتی خداوند در کلام امام رضا(علیه السلام) در دو محور اصلی بساطت ذات الهی و وحدانیت ذات او خواهیم پرداخت.

نتیجه گیری:

مسئله وحدت ذاتی خداوند از مسائل مورد توجه امام رضا(علیه السلام) بوده است به گونه ای که حضرت در کلمات متعدد خود در مناظرات و غیر آن، به تبیین آن در جهت شناخت بهتر خداوند و رد نظریه مخالفان پرداخته اند.

با تحلیل و دسته بندی کلمات حضرت، معلوم شد که ایشان این مسئله را هم در بخش بساطت مطلق ذات خداوند و هم در بخش وحدانیت ذات خدا توضیح داده و اثبات کرده اند. در بخش اول، حضرت بانفی جزء و بعض و حد، هر گونه ترکیبی را از خداوند سلب می کنند که نفی حد به تنهایی می تواند ما را به نفی مطلق ترکیب از ذات خداوند برساند. همچنین حضرت با تعابیری چون صمد، قابل تصور نبودن و قابل اشاره نبودن خدا، به نامتناهی بودن ذاتش اشاره می کنند.

تبیین حضرت از نامحدود بودن ذات خداوند منحصر در ادعای صرف نیست بلکه با دلایلی چون دلیل مخلوق بودن حد، همراه است.

یکتایی ذات خداوند نیز گاه با عباراتی واضح و گاهی با عبارت های دقیقی که نیازمند تحلیل است، مورد تأکید قرار گرفته و از کلام حضرت می توان دلایلی برای اثبات آن برداشت کرد که عبارتند از: «دلیل عدم اجماع بر شرک»، «برهان مخلوق بودن ضدیت و مقارنت» و «برهان بسیط الحقیقه».

بر اساس برهان بسیط الحقیقه و طبق بیانات صریح حضرت، نوع وحدتی که برای ذات خداوند اثبات می شود، وحدت عددی نبوده و لذا حتی فرض ثانی هم برای خداوند محال است. بدین ترتیب، از کلمات دقیق حضرت، به معنای دقیقی از وحدت ذاتی خداوند می توان دست یافت.

مقالات مرتبط با موضوع(برای دانلود روی عنوان مقالات کلیک نمایید):

معرفت‌ الله در نهج‌ البلاغه

پرسشگری خداوند در قرآن کریم

نظام توحید افعالی در آیات و روایات

جایگاه نهج‌ البلاغه در تبیین حقیقت توحید

قدرت مطلق خداوند از منظر قرآن و روایات

نقد شبهه رویت الهی در روایات توحیدی امام رضا

پیوند اسماء الهی با مضامین آیات در سوره آل عمران

دیدگاه علامه طباطبایی در تبیین توحید غیر عددی

بررسی تطبیقی اراده الهی از دیدگاه ملاصدرا و روایات

استدلال به خالقیت خداوند و روش آموزش توحید ربوبی در قرآن

بررسی تطبیقی رویت خدا در تفسیر شیخ طوسی و تفسیر ماتریدی

تحلیل انتقادی نظریه عزیزه هبری پیرامون «عدالت توحیدی» در قرآن کریم

سلفی‌ گری در رویکرد تفسیری ابن کثیر از شهرت تا واقعیت با محوریت مبحث توحید

واژگان پرتکرار مقاله: امام رضا | وحدت ذاتی خداوند | ذات خداوند | توحید | شناخت خداوند | خداشناسی | صفات الهی | ذات الهی | وحدانیت ذات خداوند

عناوین مشابه با عنوان وحدت ذاتی خداوند در کلام امام رضا (ع):

وحدانیت ذات خداوند در در کلام امام رضا علیه السلام

وحدت ذاتی خدا در کلام امام رضا (ع)

وحدت ذاتی الهی در کلام امام رضا (ع)

مطالعه بیشتر