| قیمت: | 0تومان |
| تاریخ انتشار: | 25 مرداد 1398 |
| دسته بندی: | مقالات علمی پژوهشی |
وحدت ذاتی خداوند در کلام امام رضا (ع) ؛ سطح مقاله: علمی پژوهشی؛ سال انتشار: ۱۳۹۷؛ تعداد صفحات: ۲۲؛ فرمت فایل: PDF؛ مرجع دانلود: معارف نت | پایگاه مقالات علوم قرآن و حدیث ؛ برچسبها: امام رضا | وحدت ذاتی خداوند | ذات خداوند | توحید | شناخت خداوند | وحدانیت ذات خداوند
عنوان مجله: فرهنگ رضوی؛ مجلات علمی پژوهشی علوم قرآن و حدیث ؛ حوزه موضوعی مقاله: رشته علوم قرآن و حدیث ؛ نویسندگان: خدیجه سپهری ؛ موضوع مقاله: وحدت ذاتی خداوند ؛ سال انتشار: ۱۳۹۷
وحدت ذاتی خداوند در کلام امام رضا (ع)
مهمترین نوع معرفت از معارف قابل کسب برای انسان، معرفت به خداوند است. قله این معرفت، توحید محسوب می شود؛ به گونه ای که بالاترین نقطه سلوک انسان، رسیدن به توحید معرفی شده است.
توحید دارای اقسام و مراتبی است: توحید نظری که عقاید توحیدی انسان را در بر می گیرد و توحید عملی که به رفتار موحدانه اشاره دارد. پایه توحید در عمل، توحید در عقیده است. توحید نظری دارای سه قسم اصلی است: توحید ذاتی، صفاتی و افعالی که توحید ذاتی نقش پایه و زیربنا را نسبت به سایر اقسام دارد(سعیدی مهر، ۱۳۹۳: ۶۷ و ۶۵).
وحدت از نگاه فلسفی در مقابل کثرت قرار دارد و وقتی در ذات شیئی مورد بررسی باشد، دربردارنده وحدت یا کثرت درون ذاتی و وحدت یا کثرت برون ذاتی خواهد بود؛ لذا وحدت ذاتی خدا در دو معنا قابل بررسی است: وحدت درون ذاتی که به معنای بساطت مطلق ذات خداست و وحدت برون ذاتی که به معنای یگانگی ذات اوست.
از آنجا که بهترین مبین معارف اسلامی از جمله معارف توحیدی، معصومین(علیهم السلام) هستند، در این مقاله به تبیین و بررسی وحدت ذاتی خداوند در کلام امام رضا(علیه السلام) در دو محور اصلی بساطت ذات الهی و وحدانیت ذات او خواهیم پرداخت.
مسئله وحدت ذاتی خداوند از مسائل مورد توجه امام رضا(علیه السلام) بوده است به گونه ای که حضرت در کلمات متعدد خود در مناظرات و غیر آن، به تبیین آن در جهت شناخت بهتر خداوند و رد نظریه مخالفان پرداخته اند.
با تحلیل و دسته بندی کلمات حضرت، معلوم شد که ایشان این مسئله را هم در بخش بساطت مطلق ذات خداوند و هم در بخش وحدانیت ذات خدا توضیح داده و اثبات کرده اند. در بخش اول، حضرت بانفی جزء و بعض و حد، هر گونه ترکیبی را از خداوند سلب می کنند که نفی حد به تنهایی می تواند ما را به نفی مطلق ترکیب از ذات خداوند برساند. همچنین حضرت با تعابیری چون صمد، قابل تصور نبودن و قابل اشاره نبودن خدا، به نامتناهی بودن ذاتش اشاره می کنند.
یکتایی ذات خداوند نیز گاه با عباراتی واضح و گاهی با عبارت های دقیقی که نیازمند تحلیل است، مورد تأکید قرار گرفته و از کلام حضرت می توان دلایلی برای اثبات آن برداشت کرد که عبارتند از: «دلیل عدم اجماع بر شرک»، «برهان مخلوق بودن ضدیت و مقارنت» و «برهان بسیط الحقیقه».
بر اساس برهان بسیط الحقیقه و طبق بیانات صریح حضرت، نوع وحدتی که برای ذات خداوند اثبات می شود، وحدت عددی نبوده و لذا حتی فرض ثانی هم برای خداوند محال است. بدین ترتیب، از کلمات دقیق حضرت، به معنای دقیقی از وحدت ذاتی خداوند می توان دست یافت.
