چگونگی و چرایی رویکردهای ناهمگون ابن حبان بستی به امام رضا (ع)

چگونگی و چرایی رویکردهای ناهمگون ابن حبان بستی به امام رضا (ع)

.

نویسندگان: علیرضا حیدری نسب ؛ مهدی بیات مختاری

.

رتبه مقاله: علمی پژوهشی

.

چکیده

ارزیابی ­های ناهمگونی درباره «ابن حبان بستی»، حدیث­ پژوه نامبردار قرن چهارم وجود دارد. وی در نگاشته ­های خویش در ارتباط با عترت(ع)، نسبت به دیگران از مکتب خلافت، اخبار بیشتری آورده و از این رهگذر در برخی منابع، شیعه خوانده شده است. در عین حال در جرح‌ و تعدیل عترت(ع) دچار تناقض گشته و اعتبار روایات برخی امامان(ع) را دستخوش تردید قرار داده است؛ وی گاهی امام رضا(ع) را ستوده و از تجربۀ موفق خود در زیارت قبرش(ع) گفته و گاه، گرفتار خطا، پندار و راویِ اخباری شگفت شمرده است. او همچنین برخی روایات و راویان امام رضا(ع) خاصه «اباصلت» را، تضعیف کرده است.

پژوهش حاضر که تلفیقی از روش توصیفی و تحلیلی و جامعه آماری آن، منابع رجالی – حدیثی فریقین است، در ارزیابی رفتار ناهمسان وی دست­کم چهار عامل: تعصبات شدید مذهبی، عدم توازن شخصیت، غرور علمی و اشتغالات گوناگون­ را دخیل می­داند. ارزیابی پژوهانه و منصفانه، حاوی این امرند که امام رضا(ع)، در بلندای وثاقت بوده، روایاتشان(ع) استوار و راویان آن حضرت(ع) در عِداد راویان موثق به­شمار می­آیند.

واژگان کلیدی: ابن حبان بستی؛ تناقضات ابن حبان ؛ ابن حبان و امام رضا(ع)؛ ابن حبان و اهل بیت(ع)؛ راویان و روایات اهل بیت(ع)

.

عنوان مقاله [English]

Ibne Hebbane Bosti’s different approach to Imam Reza, what and why?

.
چکیده [English]

There are divergent judgments about Ibn Hebban Bosti, the famous fourth century hadith scholar. He has reported more narrations on Ahl-ol-Bayt in compare to other traditionists following the school of Kholafa, thus he has been called Shia in some sources. Nevertheless his assessments of the Ahl-ol-Bayt and their traditions are contradictory.

He praises Imam Reza (PBUH) at times and writes of his successful experience in visiting his grave; at other times he sees flaw, illusion and amazing elements in the Imam’s narrations. In addition, he has evaluated some of the traditions and transmitters of Imam Reza (PBUH) – particularly Abasalt as weak.

This survey, employing descriptive and analytical method on Sunni and Shiite hadith and rijal (biography of transmitters) sources has found at least the four following factors as the causes of these contradictory approaches: strong religious bias, unbalanced personality, scientific ego and various occupations. A fair examination of the issue shows that Imam Reza (PBUH) is of great authenticity and his narrations and narrators are trustworthy.

کلیدواژه‌ها [English]

Ibn Hebban Bosti, Ibn Hebban’s contradictory judgments, Ibn Hebban and Imam Reza, Ibn Hebban and Ahl- ol-Bayt

مطالعه بیشتر