عنوان مقاله: کارکردهای «پیوستگی سوره» در تفسیر با تطبیق بر تفاسیر المیزان علامه طباطبایی و فی ظلال القرآن سید قطب

.

نویسندگان: دکتر سیدرضا مودب ، محسن قربانیان

.

سال انتشار: ۱۳۹۶   سطح مقاله: علمی پژوهشی

.
چکیده

«پیوستگی سوره» شاخه­ای پُراهمیّت از دانش مناسبت در قرآن است که به ­لحاظ نقش منحصر به­ فرد آن در تفسیر، بسیار مورد توجّه مفسّران و قرآن ­پژوهان -به ­ویژه در نیم قرن اخیر- قرار گرفته است. بر اساس این نظریه، هر سوره بر یک غرض یا محور اصلی استوار است، به­ گونه­ ای که تمامی موضوعات سوره حول آن غرض، وحدت فراگیر سوره را رقم می­زنند.

پژوهش حاضر قصد دارد نقش و تأثیر این نظریه را در تفسیر، با مطالعه تطبیقی میان دو تفسیر المیزان علامه طباطبایی و فی ظلال القرآن سید قطب مورد واکاوی قرار دهد و به معرّفی و دسته­بندی کارکردهای آن در تفسیر بپردازد. این کارکردها را می­توان به انواع ساختاری، زمینه ­ای، شناختی، اثباتی، تبیینی و سنجشی تقسیم نمود.

بر اساس نتایج به دست آمده، علامه طباطبایی با رویکرد ویژه تبیینی-انتقادی در تفسیر المیزان، از کارکردهای تبیینی و سنجشی اعتقاد به پیوستگی سوره، به شایستگی بهره برده است. سید قطب نیز با نگرش غالب اثباتی در تفسیر خود، اهتمام شایانی در راستای اثبات وحدت موضوعی سوره­ها و به تصویر کشیدن ارتباط و پیوستگی میان آیات سوره مبذول داشته است.

واژه‌های کلیدی: کارکرد، پیوستگی سوره، تفسیر، علامه طباطبایی، سید قطب، المیزان، فی ظلال القرآن