گونه‌ شناسی «تعلیق حکم بر وصف» در تفسیر المیزان

گونه‌ شناسی «تعلیق حکم بر وصف» در تفسیر المیزان

.

نویسندگان: مهدی رجائی؛ محمد رضا ستوده نیا؛ محسن صمدانیان؛ رضا شکرانی

.

سطح مقاله: علمی پژوهشی

.

چکیده

قاعده «تعلیق الحکم علی الوصف مشعر بالعلیه» از قواعد مهم زبانی است که از دیر باز در علوم گوناگون مانند بلاغت، فقه، اصول و تفسیر بدان توجه شده و دانشمندان اسلامی و بویژه اصولیان و فقها در تحلیل‌های خویش از آن بهره جسته‌اند. نویسنده کتاب «المیزان فی تفسیر القرآن» نیز با اشرافی که بر علوم مختلف داشته، در تفسیر برخی آیات قرآن کریم از این قاعده استفاده کرده است. مقاله حاضر قاعده مذکور را مورد بازخوانی دقیق قرار داده است. نویسنده بدنبال پاسخ به این سؤال هاست که در تفسیر المیزان، گونه های وصفی که حکم بر آنها معلق شده چیست و مبانی علامه طباطبایی در بکار گیری این قاعده و روش استفاده از آن ذیل آیات گوناگون کدام است؟

یافته های پژوهش نشان می دهد علامه طباطبائی معنای «وصف» در قاعده را بسیار گسترده تر از صفت نحوی و به معنای هر قیدی که بتواند دائره معنایی جمله را محدود کند می‌داند. وی در تحلیل آیات برای بیان قاعده از سه شیوه استفاده کرده است. در برخی آیات از قاعده «تعلیق الحکم علی الوصف مشعر بالعلیه» به صراحت نام می‌برد و در ذیل آیات زیادی نیز از تعبیر «وضع المظهر موضع المضمر» و نیز تعبیر «بما أنه، بما أنهم»، «من حیث» و مانند آن استفاده می‌کند. آشنایی با مبانی و روش تحلیل علامه طباطبایی بعنوان یکی از مفسران قرآن کریم، زمینه استفاده از این قاعده، ذیل بسیاری از آیات دیگر قرآن را فراهم کرده و راه را برای کشف مدالیل التزامی نوین از کتاب الهی هموار خواهد ساخت.

واژگان کلیدی: قاعده «تعلیق الحکم علی الوصف مشعر بالعلیه»؛ تعلیق حکم بر وصف؛ تفسیر المیزان ؛ علامه طباطبایی؛ روش شناسی؛ قید شناسی

 .

عنوان مقاله [English]

Typology of “Taliq al­ ḥukm alal” in Al-Mizan interpretation
.

چکیده [English]

Discovering the orientalists’ research methods in the Imāmī Hadith Literature and the approaches applied by them for each method, is an introduction to other issues such as thoughts and subjects, as well as, evaluating, analyzing, and criticizing them.

The oriental studies in these area are divided into three general methods: historical, comparative, and descriptive, of which each has its own approach; in historical studies there are two approaches of analytical and inter-context analytical, in comparative ones, two approaches of historical-analytical and inter-context analytical, and in descriptive ones, four approaches of historical-analytical, inter-context analytical, phenomenological, and morphological.

In addition, in some cases we observe a combination of multi research methods. The present study aims to analyze all orientalists’ researches in Imāmī Shiite Hadith heritage, study different types of their studies, and then discover, review, analyze, and evaluate their methodological approaches

کلیدواژه‌ها [English]

 Orientalist’s Hadith Studies, Imami Shiite, Methodology, Methodological Approach, Analytical Study

مطالعه بیشتر