روش شناسی برگردان تصویرهای استعاری صحنه های قیامت در قرآن بر اساس الگوی نیومارک

روش شناسی برگردان تصویرهای استعاری صحنه های قیامت در قرآن بر اساس الگوی نیومارک

تصویرهای استعاری صحنه های قیامت در قرآن

نویسندگان: سید مهدی مسبوق؛ علی حسین غلامی یلقون آقاج

چکیده

معنای تصویرهای استعاری در مباحث معنی­ شناسی و ترجمه از جایگاه مهمی برخوردار است و این مهم در ترجمه متون مقدسی همچون قرآن کریم نمایان­تر می­شود؛ بنابراین در مطالعات نوین ترجمه، از جمله الگوهای ترجمه تصویرهای استعاری ، نظریۀ پیتر نیومارک است که بر ترجمه ­پذیری استعاره تاکید دارد.

نیومارک هفت راهبرد را برای ترجمه استعاره معرفی می­کند که با تکیه بر آنها می­توان تصویرهای استعاری را به زبان مقصد منتقل نمود. جستار حاضر در پرتو نظریه پیترنیومارک و با روش توصیفی- تحلیلی از نوع انتقادی، به نقد و بررسی شیوه ­های برگردان تصویرهای استعاری صحنه ­های قیامت در قرآن پرداخته و ضمن تبیین شیوه ­های انتقال تعابیر استعاری، عملکرد پنج ترجمۀ فارسی از دو جزء پایانی قرآن را مورد سنجش قرار داده است.

بدین منظور پنجاه و شش تصویر استعاری از مناظر قیامت با دویست و هشتاد برابر نهاد آن، بررسی شد. برآیند پژوهش نشان می­دهد که از هفت شیوۀ مطرح شده در نظریۀ نیومارک، الهی­ قمشه ­ای از پنج روش، رضایی ­اصفهانی و فولادوند از چهار روش و آیتی و معزی از سه روش، بهره برده ­اند. رویکرد مترجمان، بیشتر بر ترجمه تحت­ اللفظی استوار است و این مسئله حاکی از این است که مترجمان، بیش از انتقال صریح معنا، سعی در باز تولید استعاره در زبان مقصد داشته ­اند و از میان روش­ های یادشده، آیتی، معزی و فولادوند از روش تحت ­اللفظی، الهی­ قمشه­ ای از روش معنایی و رضایی از روش ترجمۀ تحت­اللفظی با افزوده­ های تفسیری، بیشترین بهره را برده­اند.

واژگان کلیدی: قرآن کریم؛ قیامت؛ ترجمه؛ تصویرهای استعاری ؛ الگوی نیومارک

سطح مقاله: علمی پژوهشی

عنوان مقاله [English]

A Methodology of Translations of Metaphorical Images of the Scenes of the Day of Judgment in the Quran based on Newmark’s Model

چکیده [English]

The meaning of metaphorical images hold a significant place within semantic and translation discussions, more visible in the translations of scriptures like the Holy Qur’an. One of the models of translation of metaphorical images within modern Translation Studies is Peter Newmark’s model that emphasizes the translatability of metaphors.

Newmark introduces seven strategies for translating metaphors relying on which, metaphorical images can be transferred to the target language. The present critical descriptive-analytical study in light of Newmark’s theory analyzed translation methods of metaphorical images of the Judgment Day’s scenes in the Qur’an and besides explicating the translation methods of metaphorical expressions, evaluated five Persian translations of the last two ajza’ of the Qur’an.

To this end, 56 metaphorical images of the scenes of the Judgment Day were compared with 280 equivalents of them. The results indicate that out of the seven methods Newmark proposes, Elahi Ghomshei employed five, Rezaie Esfahani and Fouladvand used four and Ayati and Moezzi used three methods.

The dominant translation approach is literal translation and this shows that translators instead of an explicit transfer of meanings have tried to recreate the metaphors in the target language.

Among the translation methods, Ayati, Moezzi and Fouladvand mostly used literal translation while Elahi Ghomsheir employed semantic translation and Rezaie’s method was literal translation with commentary.

کلیدواژه‌ها [English]

the Holy Qur’an, the Day of Judgment, translation, metaphorical images, Newmark’s Model

مطالعه بیشتر